เตือน ผัก 5 อย่าง ไม่ควรกินสด ระวังพยาธิขึ้นตา เสี่ยงตาบอด แต่ละอย่างคนไทยกินกันประจำ อึ้ง ต้นหอม ผักชี ขึ้นฉ่ายฝรั่ง พยาธิเยอะสุด !!
วันที่ 1 มีนาคม 2568 นพ.เจษฎ์ บุณยวงศ์วิโรจน์ รองผู้อำนวยการโรงพยาบาลมหาราช นครราชสีมา โพสต์ให้ความรู้ผ่านเฟซบุ๊ก หมอเจด เรื่อง ผัก 5 อย่างไม่ควรกินสด ระวังพยาธิขึ้นตา เสี่ยงตาบอด ! แม้ว่าการกินผักจะมีประโยชน์ต่อร่างกายและดีต่อสุขภาพ แต่ก็มีเรื่องที่ต้องระวัง เพราะผักสดบางชนิดอาจมีพยาธิติดมาด้วยแบบที่เราไม่รู้ตัว หากล้างไม่สะอาด หรือบางทีเราก็ไม่เห็น ย้ำว่าไม่ได้ห้ามกิน แต่ต้องระวังให้มากขึ้น ให้มาดูกันว่าผักอะไรเสี่ยงที่สุด และต้องล้างยังไงให้มั่นใจว่ากินได้ปลอดภัย
ผักสดที่เสี่ยงมีพยาธิเยอะที่สุด
จากการศึกษาของ Punsawad C ซึ่งเก็บตัวอย่างผักจากตลาดใน จ.นครศรีธรรมราช พบว่ามี 5 ชนิดที่เสี่ยงพยาธิ เรียงจากน้อยไปมาก ดังนี้
– ผักชีฝรั่ง พบพยาธิ 11%
– ใบบัวบก พบพยาธิ 12%
– ต้นหอม พบพยาธิ 13%
– ผักชีไทย พบพยาธิ 13%
– ขึ้นฉ่ายฝรั่ง พบพยาธิ 63.3%
อันนี้ต้องระวังเลย ผักบางอย่างเราก็ไม่คิดว่าพยาธิเยอะ โดยเฉพาะขึ้นฉ่ายฝรั่ง ตัวนี้แชมป์เรื่องพยาธิเพราะก้านมีร่องลึก ดินเข้าไปฝังตัวแน่น บางทีแหล่งปลูกก็ใช้ปุ๋ยจากมูลสัตว์ที่ไม่ผ่านการฆ่าเชื้อ เลยกลายเป็นแหล่งสะสมของพยาธิไปโดยปริยาย
พยาธิที่พบในผัก และมันทำอะไรกับเราได้บ้าง ?
พยาธิที่พบในผักสดมันส่งผลให้เกิดอาการผิดปกติ ตั้งแต่อาการเล็กน้อย เช่น ท้องเสีย ไปจนถึงปัญหาร้ายแรง เช่น ภาวะขาดสารอาหาร หรือการติดเชื้อภายในลำไส้ พยาธิพวกนี้ส่วนใหญ่จะพบในพื้นที่ที่มีการใช้ปุ๋ยจากมูลสัตว์ โดยไม่ได้ผ่านการฆ่าเชื้ออย่างถูกต้อง ซึ่งอาจทำให้ไข่พยาธิปนเปื้อนลงสู่ดินและน้ำได้ง่าย พยาธิแต่ละชนิดก็ส่งผลแตกต่างกัน
มาดูกันว่ามีตัวไหนบ้าง และมันแย่กับร่างกายเรายังไงบ้าง
– พยาธิปากขอ (Hookworm) ตัวนี้ดูดเลือดจากลำไส้ ทำให้โลหิตจาง อ่อนเพลีย และขาดธาตุเหล็กได้
– พยาธิเส้นด้าย (Threadworm) ตัวนี้ชอบออกมาแถว ๆ ทวารหนักตอนกลางคืน ทำให้คัน และถ้าไม่รักษา อาจแพร่กระจายไปทั่วบ้านได้
– พยาธิแส้ม้า (Whipworm) ทำให้ท้องเสียเรื้อรัง ลำไส้อักเสบ และถ้าหนัก ๆ อาจทำให้ขาดสารอาหาร
– พยาธิไส้เดือน (Ascaris) ตัวใหญ่และยาวสุด อาจทำให้แน่นท้อง ปวดท้องหนัก และบางครั้งพยาธิอาจเคลื่อนที่ไปถึงปอด ทำให้ไอเรื้อรังได้
– พยาธิไส้เดือนสุนัข (Toxocara canis) อันตรายมาก โดยเฉพาะถ้าไข่พยาธิเข้าไปในตา อาจทำให้ตาบอดได้เลยนะ
พยาธิพวกนี้เข้าสู่ร่างกายได้ยังไงบ้าง ?
– กินผักที่ล้างไม่สะอาด ถ้ามีไข่พยาธิหรือดินปนเปื้อนมากับผัก แล้วเรากินเข้าไปโดยไม่ล้างดี ๆ ก็เสี่ยงรับพยาธิเข้าท้องเต็ม ๆ
– มือสกปรกแล้วไปหยิบอาหารเข้าปาก ถ้าจับผักที่ยังไม่ได้ล้าง แล้วไม่ล้างมือก่อนกินข้าว โอกาสพยาธิเข้าร่างกายก็เพิ่มขึ้น
– อุปกรณ์ครัวปนเปื้อน มีด เขียง จาน หรือภาชนะที่ใช้สัมผัสกับผักที่มีพยาธิ แล้วไม่ล้างให้สะอาดก่อนใช้งานต่อ ก็ทำให้เราติดพยาธิได้
ล้างผักยังไงให้สะอาด ปลอดภัยจากพยาธิ ?
เราสามารถลดความเสี่ยงได้ด้วยการล้างผักนะ ทำง่าย ๆ ตามนี้เลย
1. ล้างผักด้วยน้ำไหล ขยี้ใบ ถูเบา ๆ ให้ดินและสิ่งสกปรกออกให้หมด
2.
แช่ในน้ำเกลือหรือน้ำส้มสายชู ใช้เกลือ 1 ช้อนโต๊ะ หรือ น้ำส้มสายชู 1
ช้อนโต๊ะ ผสมกับน้ำ 4 ลิตร แช่ไว้ 10-15 นาที
แล้วล้างออกด้วยน้ำสะอาดอีกครั้ง
3. ใช้แปรงขัดผักที่มีร่องลึก เช่น ขึ้นฉ่ายฝรั่งหรือต้นหอม เพราะสิ่งสกปรกติดอยู่เยอะ
4. ลวก หรือต้มก่อนกิน ถ้าผักชนิดนั้นไม่จำเป็นต้องกินดิบ แนะนำให้ลวก หรือต้มก่อน ช่วยฆ่าพยาธิได้แน่นอน
กินผักสดยังไงให้มั่นใจว่าปลอดภัย ?
– เลือกซื้อผักจากแหล่งที่เชื่อถือได้ หลีกเลี่ยงผักที่ดูสกปรก หรือปลูกในที่ที่ไม่มั่นใจเรื่องความสะอาด
– ล้างมือให้สะอาดก่อน-หลังสัมผัสผัก ป้องกันการแพร่กระจายของพยาธิ
– ล้างอุปกรณ์ครัวหลังใช้ โดยเฉพาะเขียงและมีดที่ใช้หั่นผัก ควรล้างให้สะอาดก่อนนำไปใช้กับอาหารอื่น
– เลี่ยงการกินผักดิบถ้าไม่มั่นใจเรื่องความสะอาด บางชนิดล้างออกยาก ถ้าไม่มั่นใจ แนะนำให้ทำให้สุกก่อน
แม้ว่าผักสดจะดีต่อสุขภาพ
แต่ถ้าไม่ล้างให้ดี พยาธิก็อาจเข้าร่างกายได้
แนะนำว่าล้างให้สะอาดก่อนกิน เพราะจะช่วยลดความเสี่ยงได้เยอะเลยนะ
การแช่ผักในน้ำเกลือ หรือน้ำส้มสายชู เป็นวิธีง่าย ๆ
ที่ช่วยลดการปนเปื้อนของพยาธิและแบคทีเรียได้ดี ทุกบ้านน่าจะมีทั้ง 2
อย่างติดบ้านอยู่แล้วนะ ย้ำอีกรอบ ผักสดกินได้ แต่ต้องระวังให้มากขึ้น
เอาวิธีด้านบนไปใช้ จะได้กินผักแบบสบายใจ
ขอบคุณข้อมูลจาก เฟซบุ๊ก หมอเจด